Xuất khẩu đồ gỗ có nhiều khởi sắc

Kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ vào các thị trường Mỹ, Anh, Pháp, Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc hồi phục mạnh mẽ. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đang lo không tận dụng hết cơ hội này.

Yếu tố giúp thị trường hồi phục, ngoài nguyên nhân chính do nhu cầu thế giới tăng trưởng trở lại, doanh nghiệp Việt Nam còn nhận được nhiều hợp đồng xuất khẩu từ Trung Quốc chuyển qua. Sự dịch chuyển này diễn ra từ trước đây nhưng năm nay thể hiện rõ nhất. Nhiều doanh nghiệp tăng số lượng đơn đặt hàng từ 20 – 30%.

Theo các doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ nội thất, giá nhân công Trung Quốc tăng, đồng nội tệ mạnh và các yếu tố chính sách khác của Trung Quốc làm phát sinh chi phí đầu vào cao hơn, khiến cho các doanh nghiệp chế biến đồ gỗ đang đầu tư tại Trung Quốc phải chuyển sang các nước khác để gia công. Ngoài ra, các nhà đầu tư vào Trung Quốc cũng đang áp dụng chính sách Trung Quốc cộng một nhằm giảm bớt rủi ro, Việt Nam là một trong các quốc gia được hưởng lợi.

Theo bà Đỗ Thị Bích Sâm, tổng giám đốc công ty Bảo Hưng, từ đầu năm đến nay số lượng khách hàng Nhật đặt hàng công ty tăng 60%. Những khách hàng này bỏ thị trường Trung Quốc có lẽ vì nhiều lý do nhạy cảm như chính trị, chính sách, họ muốn thêm những nhà sản xuất mới làm đối trọng với Trung Quốc. Năm ngoái, Bảo Hưng có doanh thu xuất khẩu 5 triệu USD thì năm nay dự kiến sẽ đạt 8 triệu USD. Bà Sâm hy vọng sang năm tới, doanh thu sẽ tăng hơn nữa.

Nếu so sánh yếu tố chất lượng, có thể khẳng định sản phẩm đồ gỗ Việt Nam ngày càng có chỗ đứng trên thị trường, được người dùng ưa chuộng do doanh nghiệp cố gắng hoàn thiện dây chuyền công nghệ, nhân công Việt Nam có tay nghề cao. Vì vậy, theo bà Ngô Thị Hồng Thu, phó tổng giám đốc công ty cổ phần kỹ nghệ gỗ Trường Thành (TTF), việc có nhiều đơn hàng từ Trung Quốc chuyển qua Việt Nam, còn xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của thị trường, các khách hàng có vẻ tin tưởng chất lượng đồ gỗ sản xuất tại Việt Nam hơn là có xuất xứ từ Trung Quốc.

Ông Vũ Tiến Thành, phó tổng giám đốc công ty Tavico, cũng cho biết công ty đang tăng về đơn hàng lên khoảng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Công ty cố gắng chuẩn bị để đón nhận mức tăng thêm vào năm 2014.

Ông Đặng Văn Long, giám đốc công ty Đăng Long cho biết đơn đặt hàng năm nay tăng lên 30% và chủ yếu là khách hàng Mỹ, dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng, chính vì vậy công ty phải mở rộng nhà xưởng, đáp ứng các yêu cầu của khách về các chính sách an toàn, tiền lương cho nhân công.

Nhiều tín hiệu khả quan nhưng các doanh nghiệp lại đang ở thế lúng túng. Nếu đơn đặt hàng tiếp tục tăng mạnh như hiện nay sẽ dẫn tới việc doanh nghiệp không đủ năng lực đáp ứng. Bà Ngô Thị Hồng Thu cho biết: “Kim ngạch xuất khẩu vào các thị trường mục tiêu như Mỹ, Anh, Pháp, Nhật, Hàn Quốc hồi phục mạnh mẽ. Bây giờ doanh nghiệp không dám nhận các hợp đồng giao ngắn hạn trong thời gian ba, bốn tháng, thậm chí là nửa năm vì không đủ năng lực về tài chính, nhân công, nguyên liệu”.

Ông Nguyễn Quốc Khanh, chủ tịch hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP.HCM (Hawa) cho rằng: “Có thể có sự dịch chuyển các đơn đặt hàng lớn tới Việt Nam trong năm tới. Các doanh nghiệp phải tự mình chuẩn bị đón nhận bằng cách tăng cường năng lực sản xuất và nhân công lành nghề… Năm nay là thời điểm tốt để làm mới, đón đầu cơ hội. Hiệp hội đang giúp cho các doanh nghiệp huấn luyện kiến thức để chuyển đổi sản xuất đồ gỗ ngoài trời sang đồ trong nhà, là những đơn đặt hàng mà các nước đang có nhu cầu lớn và là các đơn đặt hàng sắp đến với Việt Nam…”

Các doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ cũng thừa nhận họ không có nhiều cơ hội tiếp nhận các đơn hàng xuất khẩu đồ gỗ lớn vốn đang tăng mạnh hiện nay, do tiềm lực không cho phép. Theo thống kê, kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ bảy tháng đầu năm 2013 đạt 2,91 tỉ USD tăng 12,65%, nhưng thị phần chủ yếu rơi vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Ông Đặng Văn Long cho biết các doanh nghiệp FDI, chủ yếu là của Đài Loan, Trung Quốc, họ có nguồn khách hàng ổn định, nhà xưởng quy mô và nguồn vốn lớn, do đó họ có thể có đơn hàng lớn.

Bà Hồng Thu phân tích, khủng hoảng kinh tế từ năm 2008 khiến doanh nghiệp Việt Nam rơi rụng khá nhiều, nay hầu như không còn tên tuổi nào mạnh. Ngay như Trường Thành, trước đây luôn đứng tốp đầu xuất khẩu, nhưng gần hai năm nay cũng không còn giữ được phong độ.

Tiềm lực tài chính là hạn chế lớn nhất đối với doanh nghiệp trong nước, họ phải phụ thuộc tới 70 – 80% vốn lưu động từ ngân hàng, nhưng vài năm nay ngân hàng siết lại hạn mức vay nên doanh nghiệp nào cũng thiếu vốn. “Một doanh nghiệp thường vay của nhiều ngân hàng. Nếu mỗi nhà băng siết lại định mức vài chục phần trăm thì doanh nghiệp còn vốn đâu nữa mà sản xuất, vì thông thường phải mất hai đến ba tháng sau khi giao hàng nhà nhập khẩu mới trả tiền”, bà Thu nói.