Hơn 85% thị phần vận tải biển Việt Nam đang nằm trong tay các hãng tàu ngoại

Tại hội nghị thường niên năm 2013 tại TP Hạ Long – Quảng Ninh diễn ra trong hai ngày từ 11-13/9, Hiệp hội Cảng biển Việt Nam (VPA) cho rằng, ngành hàng hải Việt Nam đang bị lệ thuộc vào nước ngoài… Hơn 85% thị phần vận tải biển Việt Nam nằm trong tay các hãng tàu ngoại

– Tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực khai thác cảng biển Việt Nam đang tăng dần, các hãng tàu ngoại hiện nắm giữ hơn 85% thị phần vận tải biển.

– Hàng xuất nhập tại các cảng miền Nam tăng nhiều hơn trong khi miền Bắc giảm 3%.

Diễn giải cho nhận định trên, VPA chi biết, hiện tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực khai thác cảng biển Việt Nam đang tăng và theo đó là quyền quản lý khai thác cảng của đối tác nước ngoài cũng tăng dần theo, kết hợp với thị phần vận tải biển trên 85% do các hãng tàu ngoại nắm giữ.

Một trong những vấn đề chính của cảng biển Việt Nam hiện nay là cơ sở hạ tầng luồng lạch, hành lang giao thông đường bộ kết nối cảng biển với hậu phương và chuỗi dịch vụ logistics đi kèm. Nhiều dự án cảng mới quy mô lớn đã được đầu tư và đưa vào khai thác nhưng chưa hoặc không thể phát huy tác dụng do không hội tụ đủ những điều kiện nêu trên làm tăng chi phí và rủi ro cho các nhà đầu tư, khó khăn cho các đơn vị xuất nhập khẩu và tác động tiêu cực đến đời sống của cộng đồng dân cư ở quanh cảng. 

Bên cạnh đó, cơ chế quản lý và phát triển kết cấu hạ tầng cảng biển và luồng hàng hải với vai trò điều phối của tổ chức chính quyền cảng vẫn chưa được hình thành mặc dù đã được Thủ tướng Chính phủ đề ra trong quy hoạch phát triển cảng biển từ năm 2009… Cảng biển Việt Nam còn thiếu sự phát triển đồng bộ, chưa tập hợp được sức mạnh để cạnh tranh với bên ngoài, thu hút hàng trung chuyển…

Để giải quyết tốt tình trạng trên theo VPA cần xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành, liên vùng, có cơ chế vận hành phù hợp tạo điều kiện cho hệ thống cảng biển Việt Nam tận dụng lợi thế cạnh tranh trên sân nhà để phát triển nhanh, toàn diện và bền vững hơn, hướng đến cạnh tranh quốc tế.

Cũng theo VPA, nền kinh tế Việt Nam trong thời gian qua phát triển chậm lại do ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế toàn cầu gây ảnh hưởng không nhỏ tới ngành vận tải biển về cả sản lượng, doanh thu… khối lượng nhập/xuất qua các cảng VPA trong năm 2012 đạt khoảng 174 triệu tấn. Trong đó hàng container đạt khoảng 7,4 triệu TEU. Tổng lượng hàng thông qua các cảng trong năm 2012 tăng 10% (chỉ tăng nhẹ 3% so với năm 2011 và chưa có thay đổi đáng kể cho đến giữa năm 2013). 

So sánh giữa 3 miền thì hàng xuất nhập qua các cảng miền Nam mà chủ yếu là cụm cảng số 5 tăng nhiều hơn. Còn miền Bắc lại giảm gần 3%, chủ yếu do sản lượng than xuất khẩu qua cảng Cẩm Phả giảm hơn 2 triệu tấn trong năm 2012. Hàng hóa qua các cảng Đồng bằng sông Cửu Long hầu như không tăng và chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ dưới 3% tổng lượng hàng xuất nhập khẩu cả nước.

Hội nghị đã lập phương thức phối hợp giữa các thành viên VPA để đối phó với suy thoái kinh tế, góp phần tích cực phục hồi nhanh về kinh tế và đưa khối cảng trở thành mũi nhọn của kinh tế biển Việt Nam trong thời gian nhanh nhất.